ภควา จ นํ เอตทคฺเค นิทฺทิสิ ‘‘เอตทคฺคํ, ภิกฺขเว, มม สาวกานํ อุปาสกานํ จตูหิ สงฺคหวตฺถูหิ ปริสํ สงฺคณฺหนฺตานํ ยทิทํ หตฺถโก อาฬวโก’’ติ (อ นิ. 1.251)ฯ

ปรมตฺถโชติกาย ขุทฺทก-อฏฺฐกถาย

สุตฺตนิปาต-อฏฺฐกถาย อาฬวกสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

11. วิชยสุตฺตวณฺณนา

จรํ วา ยทิ วา ติฏฺฐนฺติ นนฺทสุตฺตํฯ ‘‘วิชยสุตฺตํ กายวิจฺฉนฺทนิกสุตฺต’’นฺติปิ วุจฺจติฯ กา อุปฺปตฺติ? อิทํ กิร สุตฺตํ ทฺวีสุ ฐาเนสุ วุตฺตํ, ตสฺมา อสฺส ทุวิธา อุปฺปตฺติฯ ตตฺถ ภควตา อนุปุพฺเพน กปิลวตฺถุํ อนุปฺปตฺวา, สากิเย วิเนตฺวา นนฺทาทโย ปพฺพาเชตฺวา, อนุญฺญาตาย มาตุคามสฺส ปพฺพชฺชาย อานนฺทตฺเถรสฺส ภคินี นนฺทา, เขมกสกฺกรญฺโญ ธีตา อภิรูปนนฺทา, ชนปทกลฺยาณี นนฺทาติ ติสฺโส นนฺทาโย ปพฺพชิํสุฯ เตน จ สมเยน ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติฯ อภิรูปนนฺทา อภิรูปา เอว อโหสิ ทสฺสนียา ปาสาทิกา, เตเนวสฺสา อภิรูปนนฺทาติ นามมกํสุฯ ชนปทกลฺยาณี นนฺทาปิ รูเปน อตฺตนา สทิสํ น ปสฺสติฯ ตา อุโภปิ รูปมทมตฺตา ‘‘ภควา รูปํ วิวณฺเณติ, ครหติ, อเนกปริยาเยน รูเป อาทีนวํ ทสฺเสตี’’ติ ภควโต อุปฏฺฐานํ น คจฺฉนฺติ, ทฏฺฐุมฺปิ น อิจฺฉนฺติฯ เอวํ อปฺปสนฺนา กสฺมา ปพฺพชิตาติ เจ? อคติยาฯ อภิรูปนนฺทาย หิ วาเรยฺยทิวเสเยว สามิโก สกฺยกุมาโร กาลมกาสิฯ อถ นํ มาตาปิตโร อกามกํ ปพฺพาเชสุํฯ ชนปทกลฺยาณี นนฺทาปิ อายสฺมนฺเต นนฺเท อรหตฺตํ ปตฺเต นิราสา หุตฺวา ‘‘มยฺหํ สามิโก จ มาตา จ มหาปชาปติ อญฺเญ จ ญาตกา ปพฺพชิตา, ญาตีหิ วินา ทุกฺโข ฆราวาโส’’ติ ฆราวาเส อสฺสาทมลภนฺตี ปพฺพชิตา, น สทฺธายฯ

อถ ภควา ตาสํ ญาณปริปากํ วิทิตฺวา มหาปชาปติํ อาณาเปสิ ‘‘สพฺพาปิ ภิกฺขุนิโย ปฏิปาฏิยา โอวาทํ อาคจฺฉนฺตู’’ติ ฯ ตา อตฺตโน วาเร สมฺปตฺเต อญฺญํ เปเสนฺติฯ